Artykuły i pubilikacje



Rak trzonu macicy

Epidemiologia

Większość zachorowań występuje u kobiet po menopauzie.

W Polsce rak trzonu zajmuje piąte miejsce wśród zachorowań na nowotwory u

kobiet po raku piersi, szyjki macicy, płuca i jajnika oraz trzecie miejsce w

odniesieniu do narządu rodnego ( po raku szyjki macicy i raku jajnika ).

Wczesne objawy w postaci krwawień występują w 80 % przypadków i dzięki temu I stopień zaawansowania nowotworu jest rozpoznawany często dzięki czemu wskaźnik przeżycia pięcioletniego sięga 97 % szczyt zachorowań przypada na 60-65 rok życia.

Etiopatogeneza

Wyróżnia się dwa typy patogenetyczne raka

W pierwszym ważną role w odgrywają rozrosty błony śluzowej

  • związek z czynnością hormonalną

  • zaburzenia miesiączkowania

  • niska płodność

  • menopauza po 50 roku życia

  • otyłość

  • cukrzyca

  • nadciśnienie tętnicze

  • mutacje genu PTEN w komórkach raka

W drugim typie błona śluzowa jest atroficzna

  • kobiety szczupłe bez obciążeń

  • mutacje p53

Czynniki ryzyka

dobre warunki socjoekonomiczne - „rak uprzemysłowionego świata”,

wyższy stopień wykształcenia,

rasa biała

kobiety kolorowe-wyższy stopień klinicznego zaawansowania,

agresywny przebieg choroby, gorsze rokowanie

większość zachorowań u kobiet po menopauzie

wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza

cykle bezowulacyjne

nieródki

późna menopauza

dieta mięsna i bogatotłuszczowa

monoterapia estrogenowa

zespół policystycznych jajników

tamoksyfen

choroby tarczycy

palenie tytoniu

stosowanie DTA niejednoznaczne

stosowanie IUD niejednoznaczne

Stany przedrakowe błony śluzowej trzonu macicy

  • rozrost gruczołowy prosty bez atypii

  • rozrost gruczołowy prosty z atypią

  • rozrost złożony bez atypii

  • rozrost złożony z atypią

Metody leczenia raka stanów przedrakowych

- hormonoterapia (Depo-Provera, Farlutal),

- proste wycięcie macicy z przydatkami,

- resekcja endometrium,

- Danazol.

Rozpoznanie raka trzonu macicy.

Badanie podmiotowe i przedmiotowe

Badanie ginekologiczne per vaginam i per rectum

Wyskrobiny z kanału szyjki i jamy macicy

O rozpoznaniu decyduje wynik histopatologiczny wyskrobin.

Stopień zaawansowania klinicznego

W celu dokładnego stopnia wskazane jest wykonanie badań:

  • RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa

  • badania podstawowe krwi i moczu

  • USG transvaginalne narządu rodnego

  • USG metodą Dopplera

  • USG jamy brzusznej

Objawy raka błony śluzowej trzonu macicy

  • krwawienia

  • upławy - cuchnące, krwiste, ropno-krwiste

  • dolegliwości bólowe - podbrzusza, całej jamy brzusznej, kręgosłupa

  • objawy ogólnoustrojowe - chudnięcie, niedokrwistość, trudności w oddawaniu stolca i / lub moczu, brzęki kończyn dolnych – postać zaawansowana

Drogi szerzenia się raka błony śluzowej trzonu macicy

  • przerastanie mięśnia macicy - surowicówka, przymacicza, jama otrzewnej, narządy sąsiednie,

  • wrastanie w kanał szyjki macicy (4-20%) oraz jajowody (3-10%), wszczepy do jajników i otrzewnej (brzuszne ujścia jajowodów),

  • droga krwionośna - wątroba, płuca, kości, skóra, nerki, mózg, pochwa, droga chłonna

Diagnostyka różnicowa raka błony śluzowej trzonu

  • zmiany nowotworowe: sromu, pochwy, szyjki macicy,

  • nadżerki, polipy szyjki macicy,

  • mięśniak rodzący się,

  • stany zapalne pochwy, otarcia związane z wypadaniem narządu rodnego,

  • zmiany naczyniowe swoiste lub spowodowane nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą,

  • przerzuty innych nowotworów.

Rak błony śluzowej trzonu macicy współistniejący z innymi nowotworami

U chorych z rakiem trzonu macicy ryzyko rozwój drugiego, pierwotnego nowotworu złośliwego wynosi 10% - 22,7%

Nowotwory złośliwe:

  • wzrost ryzyka rozwoju raka sutka i / lub raka jelita grubego,

  • współistnienie raka trzonu macicy, raka jajnika i jajowodu w ramach raka systemowego - 13% - 15%.

Nowotwory łagodne:

  • mięśniaki macicy - 25% - 35%,

  • polipy trzonu i szyjki macicy,

  • endometrioza.

Przerzuty innych nowotworów do trzonu macicy występują rzadko.

Klasyfikacja na podstawie charakterystyki histologicznej:

Rak gruczołowy endometrioidalny

  • postać kosmkowo-gruczołowa

  • postać wydzielnicza

  • postać z komórek rzęskowych

  • postać z róznicowaniem płaskonabłonkowym

Rak surowiczo-brodawkowaty

Rak jasnokomórkowy

Rak płaskonabłonkowy

Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy

Gruczolakorak śluzowy

Mięsakorak

inne

Klasyfikacja ze względu na etiopatogenezę

typ I endometroidalny 75-85%

niezrównoważona stymulacja estrogenowa,

przerosty endometrium (mutacje w genie PTEN)

lepsze rokowanie

typ II rak surowiczy, rak jasnokomórkowy

bez przerostu endometrium, atroficzna śluzówka (mutacja genu P53)

agresywny przebieg

Stopień klinicznego zróżnicowania raka endometrium wg FIGO

G 1 - rak gruczołowy wysokozróżnicowany poniżej 5% ognisk litych

G 2 - rak gruczołowy średniozróżnicowany 6 - 50% ognisk litych

G 3 - rak gruczołowy niskozróżnicowany powyżej 50% ognisk litych

Klasyfikacja chirurgiczno-patologiczna raka endometrium FIGO 2009

Stopień I - nowotwór ograniczony do trzonu macicy

IA - rak ograniczony do błony śluzowej lub naciek zajmuje < 1/2 mięśniówki

IB - naciek zajmuje > 1/2 mięśniówki

Stopień II - nowotwór nie wychodzi poza macicę

IIA - zajęte jedynie gruczoły szyjkowe

IIB - naciekanie podścieliska szyjki macicy

Stopień III - lokalne i regionalne naciekanie

IIIA - rak nacieka surowicówkę i/lub przydatki i/lub stwierdza się komórki raka w wymazach z jamy brzusznej oraz w popłuczynach z jamy brzusznej

IIIB - przerzuty do pochwy

IIIC - przerzuty do węzłów miednicy i/lub węzłów okołoaortalnych

C1-zajęte węzły chłonne miednicy

C2-zajęte węzły chłonne okołoaortalne

Stopień IV – naciekanie

IVA - naciek pęcherza moczowego i/lub odbytnicy

IVB - przerzuty odległe

Leczenie

Standardowe postępowanie to leczenie operacyjne.

Protokół chirurgiczny powinien zawierać pobranie płynu z otrzewnej lub popłuczyn do badania cyoonkologicznego, wymazy spod kopuły przepony lub wycinki ze ściennej otrzewnej, całkowite wycięcie macicy z przydatkami, ocenę makroskopową narządów jamy brzusznej i miednicy małej.

I stopień zaawansowania – leczenie operacyjne

proste wycięcie macicy z przydatkami

wycięcie węzłów chłonnych biodrowo-zasłonowych

wycięcie węzłów chłonnych okołoaortalnych i sieci większej w sytuacji gdy:

  • mięsakorak lub typ II raka trzonu macicy (surowiczy lub jasnokomórkowy)

  • stwierdzenie przerzutów do węzłów miednicznych

  • powiększone palpacyjnie węzły okołoaortalne

  • przejście choroby poza macicę (jajniki, sieć większa, otrzewna)

II stopień zaawansowania – leczenie skojarzone

rozszerzone radykalne wycięcie macicy z usunięciem węzłów chłonnych biodrowo - zasłonowych i okołoaortalnych oraz radioterapia pooperacyjna.

III stopień zaawansowania

indywidualny plan leczenia, radioterapia i hormonoterapia / chemioterapia i o ile jest możliwość leczenie operacyjne,

IV stopień zaawansowania – leczenie systemowe

hormonoterapia / chemioterapia

Rokowanie

Rokowanie w przypadku raka błony śluzowej trzonu macicy zależy od:

  • typu histologiczny i stopienia histologicznego zróżnicowania (grading).

  • stopienia klinicznego zaawansowania - głębokość naciekania mięśnia macicy - przerzuty w węzłach chłonnych.

  • cytologii otrzewnowej. Naciekanie przestrzeni naczyniowej.

  • wieku chorej.

  • czynniki genetyczne (ploidia DNA, atypia jądrowa, ekspresja określonych genów). Receptory hormonów płciowych.

  • zastosowane leczenie.

Pięcioletnie przeżycie chorych na raka błony śluzowej trzonu macicy

przedstawia się następująco w zależności od stopnia zaawansowania

klinicznego:

Stopień I 72,3% - 95%

Stopień II 56,4% - 73%

Stopień III 31,5% - 52%

Stopień IV 10,6% - 27%

Literatura

  • J. Markowska Onkologia ginekologiczna Urban i Partner 2005

  • M. Bidziński Rak trzonu macicy Medical Tribune Polska 2009

  • J. Markowska Rak błony śluzowej trzonu macicy Springer PWN 1998

  • L. Marianowski Onkologia ginekologiczna i chirurgia DW Publishing Co 2001




Pozostałe artykuły i publikacje




Przasnysz Ginekolog | ginekolog Ciechanów | ginekolog Maków Mazowiecki | ginekolog Mława | ginekolog Ostrołęka
Lek-Med.pl 2010 © - strony www dla lekarzy | start | o mnie | zakres usług | referencje | galeria zdjęć | kontakt | polityka prywatności